In september mocht ik een meerdaagse wandeling begeleiden. Mijn cliënt droomde al langer van een gecoachte, reflectieve voetreis, dit in het kader van zijn persoonlijke ontwikkeling.
Na een grondige intake, waarin ik eerst zijn conditie en wandelervaring bevroeg om dan samen met hem de opties voor zo ’n reis te overlopen en alle pro’s en contra’s met elkaar af te wegen, viel onze keuze uiteindelijk op de vier laatste etappes van Eifelsteig, de bekende langeafstandswandelroute net over de grens met Duitsland.
Lees hieronder het relaas van deze bijzondere wandelervaring, samengevat in vier levenslessen: één wandelwijsheid per etappe.
Dag 1: omarm de stilte
Op dag 1 wandelen we van Manderscheid naar Himmerod. Tijdens deze tocht van 18 km langs mooie paden, bergop en bergaf, over rotsachtige passages en door natuurlijke bossen laten we de dwingende drukte van het dagelijkse leven achter ons en we genieten van dit rustige woud.
Hier, in dit weidse bos, ebt de continue ruis, die de ratrace met zich meebrengt, weg.
De verstikkende druk van elke dag valt als een last van onze schouders af en dat alleen al doet deugd en geeft ons energie.
Verrassend genoeg komen onze oren als eerste weer ‘op adem’. Zij herpakken zich het snelst en nemen vervolgens ook onze ogen mee. Weg van alle gedoe oefenen we ons in aandachtig luisteren en haarscherp kijken.
Met elke stap wordt ons gevoel voor ruimte tastbaarder en we beginnen de ware betekenis van ‘stilte’ beter te begrijpen. Gaandeweg realiseren we ons dat stilte meer is dan afwezigheid van geluid. Stilte is ook een time-out. We zijn op zoek naar antwoorden op prangende levensvragen van mijn cliënt. Daarom willen we de dagelijkse sleur onderbreken en aan de jacht naar prestatie en consumptie ontsnappen. Het gevoel dat we daarbij ervaren voelt ook aan als ‘stilte’.
Bevrijd van alle stoorsignalen horen en zien we als maar meer nieuwe details. We nemen als maar beter waar – een woud is echt niet stil en eentonig – en dat besef wakkert onze nieuwsgierigheid en verwondering nog eens extra aan.
We kijken nu echt uit naar wat dit wandelavontuur ons de komende dagen zal brengen.
Tegelijkertijd voelen we ook schroom om de volmaakte rust van dit statige woud te breken. Onbewust praten we daarom nauwelijks en hooguit op een voorzichtige fluistertoon. Alsof we met onze karig gekozen woorden en zuinig korte zinnen de delicate stilte vooral extra kracht willen bijzetten. ‘Hoor je dat…?!’, ‘kijk, daar…?!’, … meer hebben we die dag niet nodig om elkaar te begrijpen. We wandelen zwijgend naast elkaar en onze aandacht gaat uit naar de schoonheid van de natuur.
De rust van het landschap werkt aanstekelijk en helpt ons de dagelijkse worstelingen los te laten.
Op het einde van dag 1 ervaren we vooral opluchting en ontspanning. Mijn cliënt is klaar om de reis naar zelfontplooiing en zelfacceptatie aan te gaan.
Dag 2: routine baart kunst
Dag 2 leidt ons van Himmerod naar het 20,5 km verderop gelegen dorpje Bruch. We lopen eerst door de mooie Salmvallei, daarna bewandelen we open land met aantrekkelijke vergezichten en we passeren ook enkele indrukwekkende leistenen rotswanden.
Er hangt een natuurlijke sereniteit en rust in de lucht. De beschouwelijke omgeving versterkt het gevoel dat we met elke voetreiziger delen: we ervaren de betekenis achter het louter mogen ‘zijn’ in het ‘hier en nu’.
Buiten wordt onze aandacht niet voortdurend gekaapt, we hebben niets anders te doen dan te wandelen en gaan volledig op in het landschap.
Terwijl we de ene voet voor de andere zetten en deze handeling geduldig blijven herhalen, groeit onze verwondering over het landschap.
Met de ogen van een onbevangen kind kijken we naar de fraaie begroeiing van de beekbedding, de weidsheid van de panorama’s, de hoogte van de bomen en de ruigheid van de hellingen.
Meer hebben we op dit moment niet nodig. Weg van de drukte wijkt de voortdurende bezorgdheid om ook maar iets te missen. We voelen ons bevrijd en zonder meer gelukkig.
Ondertussen zijn we bedreven in het samen wandelen, onze passen zijn goed op elkaar ingespeeld. Achter dit routineus gewandel schuilt de vrije keuze om onze aandacht bewust aan te sturen. We focussen op het doel van onze vierdaagse, met name de persoonlijke groei van mijn cliënt een boost geven.
Onze voetstappen zijn de continuo van deze wandelcoaching: een doorlopende begeleiding als basis en houvast voor onze gesprekken en overpeinzingen.
Mes pensées dorment, si je les assis. Mon esprit ne va, si les jambes ne l’agitent. – Michel de Montaigne, Essais/Livre III/Chapitre 3, 1595.
(“Mijn gedachten slapen als ik zit. Mijn geest stokt als mijn benen hem niet in beweging brengen.” – Michel de Montaigne)
Wandelen is een iteratieve handeling. Een regelmatige en ritmische beweging die nooit saai wordt. Stap voor stap wandelt mijn cliënt zich uit de impasse. Zijn voeten en benen wrikken zijn denkprocessen los, tot dat hij helder redeneert.
Even boeiend als de kracht van routine is de ervaring dat we als eerste verbinding maken met onze tred. Elke schrede verbindt en maakt onze dialogen en reflecties intensiever en inventiever.
Op het einde van dag 2 is mijn cliënt goed gewapend tegen de struikelstenen die hij op weg naar zijn doel mogelijk zal tegenkomen.
Dag 3: je vragen doen je groeien, niet je antwoorden
De 27,8 km lange dagreis van Bruch naar Kordel is de langste etappe van Eifelsteig. In de vroege ochtend van dag 3 maakt het woud zodanig veel indruk op ons dat we relatief snel en spontaan beslissen om langer dan gepland in dit majestueuze sparrenbos te vertoeven. We verlaten het bewegwijzerde pad om er een extra lus van uiteindelijk om en bij de 10 km (!) aan te breien.
Intuïtief voelen we dat we nood hebben aan vertragen, we willen het moment vasthouden en het ‘onderweg zijn’ lengen.
Die keuze wordt getriggerd door de behoefte van mijn cliënt aan een goed gesprek.
Sie sind so jung, so vor allem Anfang, und ich möchte Sie, so gut ich es kann, bitten, lieber Herr, Geduld zu haben gegen alles Ungelöste in Ihrem Herzen und zu versuchen, die Fragen selbst liebzuhaben wie verschlossene Stuben und wie Bücher, die in einer sehr fremden Sprache geschrieben sind. Forschen Sie jetzt nicht nach den Antworten, die Ihnen nicht gegeben werden können, weil Sie sie nicht leben könnten. Und es handelt sich darum, alles zu leben. Leben Sie jetzt die Fragen. Vielleicht leben Sie dann allmählich, ohne es zu merken, eines fernen Tages in die Antwort hinein. – Rainer Maria Rilke, Briefe an Franz Xaver Kappus, z. Zt. Worpswede bei Bremen, 16. 07. 1903.
(“U bent zo jong, u staat zo aan het begin van alles; ik zou u zo goed als ik het kan, willen vragen om geduld te hebben met al het onopgeloste in uw hart en te proberen de vragen zelf lief te hebben als gesloten kamers en als boeken, die in een zeer vreemde taal zijn geschreven. Zoek nu niet naar de antwoorden die u niet gegeven kunnen worden, omdat u ze niet hebt kunnen leven. En het gaat erom alles te doorleven. Doorleef nu de vragen. Misschien leeft u zich dan geleidelijk, zonder het te merken, op een verre dag in het antwoord in.”)
Die dag haken onze dialogen in bij het verlangen van mijn cliënt om zichzelf beter te doorgronden. Een boeiende reis met lange en diepgaande gesprekken en vragen die er voor hem toe doen. De antwoorden, die mijn cliënt op elke vraag formuleert, brengen hem in eerste instantie klaarheid en rust. Echter, die rust houdt niet lang aan. Enkele overpeinzingen verder blijken zijn antwoorden dan toch niet volledig geldig of minder duidelijk te zijn dan hij had gedacht. Zijn gegeven antwoorden werpen op hun beurt weer nieuwe vragen op.
De antwoorden, die mijn cliënt onderweg vindt, brengen ons, na enige reflectie, telkens weer tot een onderliggend, substantiëler gespreksthema met, alweer, een rij nieuwe vragen.
We hebben bijna 40 km gestapt, mijn cliënt heeft fysieke en mentale bergen verzet. Hij heeft grenzen verlegd en twijfels overwonnen. Juist gedoseerde kleine rustpauzes, en ik als zijn persoonlijke coach en trouwe ruggensteun, blijken belangrijke motivaties om door te zetten.
Gaandeweg ervaart en beleeft mijn cliënt de betekenis van de beroemde zin “wandelaar, er is geen weg… de weg toont zich al wandelend” uit het gedicht Caminante van Antonio Machado.
Deze wandelcoaching zal hem géén pasklare antwoorden op al zijn vragen geven. Onze vierdaagse tocht is slechts een etappe in zijn levenslange reis naar zelfkennis. Persoonlijke ontwikkeling is een doorlopend proces.
Die bewustwording maakt hem niet langer onzeker, wel integendeel, zijn zelfbewustzijn groeit met elke stap.
Bewust van zijn eigen potentieel gaat mijn cliënt de moedige zoektocht naar zelfkennis aan.
De voorbije drie dagen hebben we samen hindernissen overwonnen en ook de goede afloop van elke etappe gevierd. We hebben de dualiteit tussen moeilijkheden enerzijds en successen anderzijds doorleefd. Mijn cliënt mocht zijn persoonlijke veerkracht aan den lijve ondervinden. Hij kent zijn persoonlijke bagage nu veel beter. Hij voelt dat hij vat heeft op zijn beperkingen en mogelijkheden. Het besef dat hij beide kan aansturen geeft hem kracht en sterkt zijn zelfvertrouwen.
Aan het einde van deze lange en zware derde dag zijn we moe. Ondanks de blaar, die mijn cliënt opgelopen heeft (en die ik onderweg ontsmet en verzorgd heb) zijn we fier dat we doorgezet hebben. Soms moet het wat schuren eer je intens geluk kan ervaren.
Dag 4: laat wat vaker los
De laatste Eifelsteig-etappe is 16,6 km lang en leidt ons, op reliëfrijke bospaden, langs twee imposante zandsteengrotten en door de schilderachtige Butzerbeekvallei, van Kordel naar Trier. De Eifelsteig zet nog eens al haar registers voor ons open. Voor mijn cliënt wordt dit een avontuurlijke apotheose met een uitdagend open einde.
Man muß seinen Traum finden, dann wird der Weg leicht. Aber es gibt keinen immerwährenden Traum, jeden löst ein neuer ab, und keinen darf man festhalten wollen. – Hermann Hesse, Demian. Die Geschichte van Emil Sinclairs Jugend
(“Je moet je droom vinden, dan wordt het pad gemakkelijk. Maar er bestaat niet zoiets als een eeuwige droom, elke droom wordt vervangen door een nieuwe en geen enkele droom mag je willen vasthouden.” – Hermann Hesse, Demian)
Het ontzaglijke landschap dat wij vandaag betreden is een ideaal kader om met vrije blik naar de toekomst te kijken.
Vier dagen zijn we samen door inspirerende natuurlandschappen getrokken, straks keert mijn cliënt terug naar huis met een rugzak vol nieuwe inzichten en ervaringen. Maar eerst moeten we nog aankomen op onze plaats van bestemming.
In de loop van de namiddag bereiken we ons reisdoel Trier. Onze onderneming is gelukt en dat alleen al stemt ons tevreden, we zijn opgewekt.
Als de eerste lichte euforie geweken is groeit bij mijn cliënt het besef dat het dagelijkse leven straks voor hem weer harde werkelijkheid zal zijn.
Samen met dit besef overvalt hem nu ook lichte onzekerheid: zal ik mezelf niet weer snel verliezen in de vele beslommeringen die op mij wachten en die me weer in de greep zullen houden? De vraag stellen is haar beantwoorden. Het antwoord zit in hem.
Deze uitdagende vierdaagse wandeltocht heeft mijn cliënt doen inzien dat zijn sleutel tot persoonlijke groei in zijn acceptatie van de eigen grenzen ligt, samen met zijn zorg voor de eigen waarden.
Met mildheid voor zichzelf kan mijn cliënt loslaten wat hem gevangen houdt.
Onze reis volgde uit het verlangen van mijn cliënt naar persoonlijke groei en verbinding met zichzelf. Bij aankomst heeft hij beide gevonden.
Heim kommt man nie. Aber wo befreundete Wege zusammenlaufen, da sieht die ganze Welt für eine Stunde wie Heimat aus. – Hermann Hesse, Demian
(“Je komt nooit thuis. Maar waar bevriende paden samenkomen, daar lijkt de hele wereld een uur lang op thuis.”- Herman Hesse, Demian)
Vier dagen continu stappen hebben mijn cliënt als mens veranderd.
Hij heeft meer vertrouwen in zichzelf ontwikkeld en kijkt nu veel realistischer naar zijn eigen vaardigheden én waardigheden. Hij is een stukje dichter ’thuis’, dichter bij zichzelf, gekomen.
In die zin voelde deze wandelcoaching voor hem als ‘thuiskomen‘. Vanuit die ervaring kan hij zijn boeiende levensreis op eigen kracht voortzetten. Doelgericht en betekenisvol – vertrouwend op zichzelf, ook zonder dat het verloop van zijn persoonlijke reis vastligt.
PS. Deze bijdrage heb ik geschreven aan de hand van mijn dagboeknotities. Alvorens dit te publiceren heb ik mijn verhaal gedeeld met mijn cliënt. Hij wil anoniem blijven, maar mijn relaas resoneert met zijn ervaring en hij wil dat ik dit ook met jou deel.
