Misschien wandel je omdat stappen in de natuur goed is voor je fysieke en mentale welbevinden. Of zijn je omzwervingen welgekomen uitlaatkleppen bij stress door te hoge werkdruk, oprukkende verstedelijking of verkeersinfarct. Wandelen in het groen kan de druk, waaraan je dagelijks blootgesteld bent, verlichten. In het beste geval, als de omgeving die je doorstapt het toelaat, lukt het je misschien om je volledig te onttrekken aan het lawaai en geraas en kan je de waan van de dag voor even volledig los laten. Eens je dan innerlijke rust en stilte ervaart resoneert de vrije natuur met je gevoel en die harmonie kan je ook oprecht gelukkig maken.
In een opiniestuk met als titel ‘Een natuurwandeling als medicijn’, in De Standaard van 16 januari 2023, schrijven onderzoekers Greet Schoeters (UAntwerpen), Hans Keune (UAntwerpen), Tim Nawrot (UHasselt, KULeuven) en Nik Van Larebeke (UGent, VUB) dat het belangrijker dan ooit is om de resterende natuur in het verstedelijkte Vlaanderen te beschermen. Niet alleen voor het klimaat, maar ook voor onze gezondheid. Natuurbeleving raakt steeds meer ingeburgerd, stellen ze, lifecoaches gaan met hun cliënten wandelen, huisartsen schrijven het voor als zorgtraject bij burn-outs… De onderzoekers besluiten dat eco-healing blijkt te werken, zowel voor preventie als voor genezing van aandoeningen.
Dat onderzoekers wijzen op het helende effect van natuurbeleving klinkt voor mij als muziek in de oren. Als wandelmentor/-coach ben ik uiteraard doordrongen van de kracht van het wandelen. Het belang van een natuurwandeling voor een betere lichamelijke en geestelijke gezondheid kan niet genoeg benadrukt worden.
En toch wringt er iets…
Wandelen op voorschrift, hoe waardevol en bewezen ook, raakt niet aan de dieperliggende wortels van de groeiende maatschappelijke malaise. Als wandelen louter een medicijn is, dan is natuurbeleving utilitair, een nuttig instrument om de mens te doen passen in het neokapitalistische bestel. Terwijl technologische ontwikkelingen, hogere productiviteit, meer productie en meer consumptie de samenleving op haar kop zetten doen wij aan symptoombestrijding, zonder aan de beginselen van het ziekmakende systeem te raken.
Natuurbeleving mag niet verworden tot een recept waarmee we ons in deze hectische consumptie- en prestatiemaatschappij overeind kunnen houden om te kunnen blijven functioneren. Als wandelmentor/-coach vind ik het belangrijk om ook de groei-economie zélf, met haar personeelsuitval door snelle uitstroom van mensen, burn-outs en langdurig ziekteverzuim, dwingende deadlines, toenemende efficiëntie- en stijgende productiviteitsdruk en het voortdurende gehos van actie naar actie, in vraag te stellen en te veranderen.
Ton Lemaire schrijft in zijn boek ‘Met lichte tred – De wereld van de wandelaar’ (Ambo|Anthos, Amsterdam, 2019) op p.17.: “Zo bezien is een wandeling een behoorlijk veelzijdig gebeuren, waarin meerdere dimensies zijn te onderscheiden: een fysiologische, lijfelijke, een psychologische en spirituele, een ecologische en daardoor tevens politieke. (…) In zoverre kan een wandelaar tevens een rebel worden die tijdens de wandeling met lede ogen kan waarnemen hoe de consumptiemaatschappij ook een destructieve kant bezit. In ieder geval kan het lopen en wandelen, in mijn interpretatie, een perspectief bieden op heel de mens en zijn wereld.”
Mijn betekenis van wandelen…
Vanuit mijn perspectief is wandelen méér dan een activiteit of een medicijn. Wandelen is voor mij een levenshouding, die het verdient om een wezenlijke plaats toebedeeld te krijgen in het culturele, maatschappelijke en economische stelsel.
Als ik wandel breng ik niet enkel mezelf in beweging, ik maak ook deel uit van en voel me verbonden met een ruimere beweging. Mijn voetreizen kaderen in een brede beweging die het opneemt voor de kwetsbare en versnipperde natuur. Daarnaast ben ik tijdens het wandelen ook deel van een beweging die de menselijke waarde als beginsel heeft. Als ik stap ben ik op zoek naar meer welzijn en duurzaam welbevinden.
Dat kan ik enkel bereiken door te vertragen. In mijn ogen moeten wij weer leren leven en werken op een tempo dat past bij de mens en zijn ecosysteem.
Mijn voetreizen hebben tot doel efficiëntie en zingeving weer in balans te brengen. Ik creëer waardevolle natuurmomenten met maximale aandacht voor respect, reflectie, betekenis en verbinding.
Knappe en evenwichtige uiteenzetting ! Jouw bedenkingen over symptoombestrijding kunnen we uitbreiden naar bijna alle coaches van tegenwoordig en vele vormen van therapie die ons vooral moeten helpen om ‘het’ vol te houden.
Chantal, vooral het woordje ‘evenwichtig’ in jouw reactie doet me veel plezier, dank je wel hiervoor! Afwegen, nuanceren, zelfreflectie … zó belangrijk, bij alles wat we doen.
Goed gezien, allebei. “En toch wringt er iets…” slaat de nagel op de kop. En, we kunnen veranderen. Zeker weten. Step by step, met lichte tred. Dat lukt!
Step by step en met lichte tred… als ik jouw redenering doortrek kom ik uit bij het principe van ‘degrowth’ en ‘sufficiency’. Minder materiële groei en meer aandacht voor immateriële activiteiten? Een beter evenwicht tussen welvaart en welzijn? Een mooie aanvulling, Klaas, dank je!