De gang van de geschiedenis
Elke plek heeft haar eigen geschiedenis en wandelen is inherent verbonden met die geschiedenis. Ik ervaar wandelen dan ook als reizen in de tijd.
Al lopend heeft de mens de gang van de geschiedenis bepaald en dat is niet verwonderlijk. Wij mensen zijn nu eenmaal mobiele wezens en het zich te voet voortbewegen is een universele, natuurlijke en primaire uiting van onze diepgewortelde drang naar mobiliteit.
‘Al lopend hebben mensen de planeet bevolkt en zich opgewerkt van een zeldzame verschijning tot de dominante soort die we nu zijn geworden.’ poneert Ton Lemaire in zijn boek Met lichte tred, de wereld van de wandelaar (Ambo|Anthos, Amsterdam, 2019, p. 11). Inmiddels, zo Lemaire, leven we ‘in een buitengewoon mobiele samenleving waarin beweging en verandering hoog staan aangeschreven en weinig zo verwerpelijk lijkt als stilstand en immobilisme.’
Foto © Christophe Fontyn
Merkwaardig genoeg gaat onze mobiliteit in toenemende mate gepaard met immobilisme. Sinds we ons alsmaar frequenter, sneller en verder in de ruimte verplaatsen en we daarbij onze voeten en benen steeds minder gebruiken, lijkt onze honger naar mobiliteit tot stilstand en stagnatie te leiden. Terwijl onze beweeglijkheid juist ingegeven is door een diepgewortelde behoefte aan verandering en vooruitgang.
Met de voeten voorruit
Sinds mensenheugenis zijn we onderweg, op zoek naar nieuwe en betere manieren om onze noden en wensen te vervullen. De menselijke geschiedenis lijkt wel een collectieve ‘loopbaan’ waarvan we het grootste deel met de voeten vooruit afgelegd hebben.
Talrijke plekken in onze omgeving verwijzen nog steeds naar baanbrekende voorgang(st)ers. Hen, die vastberaden hun weg gegaan zijn en wending gaven aan onze geschiedenis, wil ik op het spoor komen.
Jeanne Artois
Met het boek ‘Karakterdames, verdoken vrouwenverhalen’ (Davidsfonds Uitgeverij, Leuven, 2008) wekte autrice Eliane van den Ende mijn nieuwsgierigheid voor Jeanne-Marie Artois (p. 280 – 287).
Jeanne-Marie (of Joanna-Marie) Artois leefde van 1762 tot 1840 en stond decennialang aan het hoofd van de familiebrouwerij De Hoorn/Artois.
Een vrouw aan het hoofd van een brouwerij?!
Au fond was dit niets ongewoons, weet van den Ende. Bier brouwen was, net zoals brood bakken, van oudsher een huiselijke vrouwentaak. Zolang water ziekmakend was dronk men bij voorkeur, weliswaar alcoholarm, bier. Vrouwen brouwden voor de eigen behoeften. Vaak ook ietsje meer. Die overschotten verkochten ze thuis, aan de voordeur, of ze trokken te voet naar markten om daar hun teveel aan bier te slijten. Dit handeltje gaf middeleeuwse vrouwen aan de brouwkuip financiële onafhankelijkheid: ‘geen baas, geen man, geen prostitutie om te kunnen overleven‘.
Met vallen en opstaan effenden deze huiswerkende pioniersters het pad voor latere, professionele brouwsters. Zo ook voor Jeanne Artois. Een karakterdame met commercieel vernuft die eeuwen later de familiebrouwerij ingrijpend zou moderniseren en automatiseren.
Arboretum Wespelaar
Jeanne’s opmerkelijke levensspoor leidt rechtstreeks naar het Arboretum Wespelaar. Een historisch betekenisvolle plek die uitnodigt om te wandelen, te ontdekken en waar te nemen.
Jeanne bewoonde, samen met haar man Jean-Baptiste Plasschaert, het familiedomein van Wespelaer, een vroeg voorbeeld van de Engelse landschapstuin.
Het oude kasteelpark grenst aan het domein van Herkenrode, dat midden de jaren 1980 uitgebreid werd met het Arboretum Wespelaar. Het arboretum is een belangrijke botanische verzameling van houtige gewassen, die bijeengebracht werd door dendroloog Philippe de Spoelberch.
Ster van Artois
Op het domein van het Arboretum schijnt de ster van Jeanne Artois nog steeds in een speciaal voor haar opgekweekte en geselecteerde Rhododendron. Elk jaar, in april/mei, herinneren schitterende, geel tot lichtgele bloemtrossen aan deze bijzondere vrouw aan de bierkuip.
Op woensdag 7 juni en zondag 11 juni treedt Moviganta in de voetsporen van Jeanne en organiseert een #andereschoenen wandeldag in het Arboretum Wespelaar.
Voor meer informatie raadpleeg de kalender:
